Gerrit Klaassen, Löagn en bedröagn - Verhaaln en kaanttekstn

Bestellen
Dit Twentstalige boek komt in de bus als u 12,50 euro (voor het boek) plus een vrijwillige bijdrage in de verzendkosten overmaakt op nummer NL96 TRIO 0379 3898 51 bij de Triodos Bank op naam van Bits & Books met vermelding van de titelafkorting LEB en, niet te vergeten, het adres waar het naar toe moet. Een mailtje naar dou@goaitsen.nl kan de levering versnellen.

Voor een gratis op te halen Twents digitaal woordenboek zie Dialexicon Twents.

Alle nog leverbare uitgaven van De Oare útjouwerij staan in de Fondslijst.


ISBN 978 90 71610 67 7
Uitgave: De Oare útjouwerij, Enschede 2008, 2e druk maart 2016
Omslag: Gerhard van Dragt
Binnenwerk: Goaitsen van der Vliet
Beeld: Die Lügner van Nicolas Dings (2003, collectie Galerie Himmelpforte in Wenen, foto Ernst Moritz in het Rijksmuseum Twenthe)



Vertaling achterkanttekst
Staat een verhaal eenmaal zwart op wit, dan houden veel mensen het voor waar. Ook al is het maar een bedenksel van de schrijver.
In Gelogen en bedrogen gaat het alle kanten op. Van hilarische teksten als Fietsen in Friesland, over allerlei zij- en omwegen het hele jaar rond, tot aan de poëtisch doordachte diepgang van In een begin.
In ieder geval laat Gerrit Klaassen zien, dat hij het schrijven in het plat serieus neemt. In een tijd dat zijn eerste taal meer en meer wordt afgedankt in het dagelijks verkeer, doet hij wat je op z'n minst ‘spraakmakend’ kunt noemen. Oude woorden in een nieuw jasje steken en er iets aan toe­voegen. Ongeveer zoals het had kunnen zijn. Een ding is zeker: mooi is het wel.
En wat het waarheidsgehalte betreft: hou de ogen open tijdens het lezen. Het is soms heel anders dan je denkt, maar niet altijd. Lig er vooral niet wakker van.

Achterkaantteks
Steet n verhaal eenmoal zwart op wit, dan hoaldt völ leu t vuur woar. Al is t ok mer n bedeanksel van n schrieverd.
In Löagn en bedröagn geet t alle kaantn oet. Van hilariese tekstn as Fietsn in Freeslaand, oaver van alle zied- en umweagn t hille joar roond, tut an den poëties duurdachtn deepgaank van In nen anvaank an too.
In alle geval löt Gerrit Klaassen zeen, dat t em eerns is met t schrievn in t plat. In nen tied dat ziene eerste sproak der almealig achterhen doan wördt in n daagnsen umgaank, döt hee wa’j op zien meenst 'sproak­maaknd’ neumn könt. Oalde weur n niejd beus antrekn en der wat an too doon. Hoast zoo at t har könn wean. En wat woar is, is woar: lillik is aans.
Wieders, wat de woarheed anbetref: hoaldt de döppe good los oonder t leazn. t Is mangs hil aans a’j deankt, mer aait nich. Iej hooft der nich um wakker te lign.

Inhoald
Tusken dreum en doon: In nen anvaank 5. Löagn en bedröagn 11. Vuur niks oaver n Styx 15. n Proemnsteen 18. Groov van ne haark 21.
Amparte verhaaln: Ambtenaarn in n hasj 23. Theussink vertealt 28. Mooi metnömn 31. Guck mal Heinrich 33. Hacker 35. Vlöggeln 37. Leste bedrief 39. Blauwn moandag 41. Zammelzucht 43.
Kaanttekstn, t hille joar roond: Stroatversiersels 47. Platn teks, lekn baand 49. Fietsn in Freeslaand 51. Zibbekelo 53. Stroatnaambrödkes 55. t Geheime woapn van Beckum. 59. Niedergemetzelt 61. Hölpkloas 63. Nen dreum 65. Een kindelien so lovelik em>67. Maakn da'j vort komt! 69. Fiets biej de heurne 71. Dreekönningn 73. Karnaval en vasseltied 75. Zäkke en aske 77. Bokverbraandn 79. An inconvenient truth 81. Hebban olla vogala 83. Half geald half weark 85. GSM 87. Eernsweerdigen kasteelheer 89. Pallempoaske 91. Vroo genog 93. Poaskedaag 95. Ieshealigen 97. Riesnders 99. Gin weurde 101. C&A 103. Pentecoste 105. Veur en vlam 107. Slimme eierpriezn 109. Drien en Twekkel 111. Stroomoetval 113. Un heet zommer 115. Lochtspegeling 117. Goat vort 119.

Anteeknings
De verhaaln en kaanttekstn oet dizn beundel bint eerder pubelseerd in t littereare ‘blad in t plat’ De Nieje Tied (1995-2004) en De Roskam, 'onafhankelijk weekblad voor Twente' (1997-2007). Gerrit Klaassen döt de redaktie van De Nieje Tied met Goaitsen van der Vliet en Frank Löwik. De kaanttekstn in De Roskam schrif e umstebuurtn in de riege Platte tekst met Bennie Sieverink, Frank Löwik, Gerrit Dannenberg en Gerard Voortman.

t Eerste part van In nen anvaank is schrevn noar t anbegin woar at Genesis in 1:1-2:4 en 2:5-3:24 met twee scheppingsverhaaln van döt, mer hier dan op n dwersn. n Boavntittel is te leazn as ‘der was s n moal’. t Onbepoalde lidwoord ‘nen’ duudt op ‘un begin’ en nich op t ‘in den beginne’ van n stoatnbiebel. Dan har der joa wa ‘in n anvaank’ stoan.
t Stuk göal ok as nen rooin riejdroad in de vuurstelling Stedelink 053 en wördn doartoo duur n schrieverd vuurdröagn op 25 en 26 meert 1998 in t Eansker theater Concordia.

Löagn en bedröagn hef nen kortn anlöp met n Freesk ripräpken. Dat heurn Goaitsen van der Vliet in ziene jonge joarn op dizze wieze van zien vaar. Iej zoln t leazn könn op Gen. 25:19-34 en 27:1-46.

Vuur niks oaver n Styx en Vlöggeln bint in n anvaank as kaanttekst verscheann in De Roskam van 14-3-2003 en 10-4-1998. Laterhen is der van dizze tekstn ne aandere versie pubelseerd in De Nieje Tied. t Eerste verhaal is veutt op Lucianus, De droom & De gesprekken. Dodengesprek 22, vert. Hein L. van Dolen, Athenaeum-Polak & Van Gennep, Amsterdam 1991. Den hef ziene umzetting baseerd op Lucian Opera ed. M.D. Macleod, Oxford University Press, 1972.

Vuur Kafee t Heuksken in Ambtenaarn in n hasj hef t Eansker Café Mix model stoan, op n hook van de Haverstroatpassage en de Noorderhaagn.

Mooi metnömn is n öldstn teks in dizn beundel. In nen aandern voarm is t vuur t eerst pubelseerd in de rubriek Kuiern van Oet de noaberschop in de Twentsche Courant van 15-2-1995.

Ok Blauwn moandag wördn doan in Stedelink 053, duur keunstnmakers Mareen Hoek en Hans Rutjes. Um eer too döadn daansers met oetvergrötte schemmeln t verschel onmeundig verstearkn, liek kringn um nen steen in nen viever smetn. Zoodöanig löatn de spöllers der ne echtelike ruzie van alle tiedn van liekn, tusken ‘zee met de boks an’ en ‘hee as heald op sökn’.

t Hoge hoes met trapgevvel, woar at in Zammelzucht van doan wördt, steet an de Noorderhaagn 48 D in Eanske en wördn in 1905 bouwd vuur J.J. van Deinse, n eerstn konservator ('museumbewaarder') van t Rijksmuseum Twenthe. Noar em is in 1996 t Van Deinse Instituut (VDI) neumd. Oonder verwiezing noar de romancyclus Het Bureau (1996-2000) van J.J. Voskuil wördn t VDI, dat van 1996 tut 2007 in t Elderinkshoes op n hook van De Klomp met de Oldnzelerstroat in Eanske huuzn, ok wa s mangs 't Buroo' neumd. De oetgeaverskommissie van t VDI nöm in dee tied de oetgaavn van Jaarboek Twente oonder beheer. Oonderwiel is t VDI, met Natuurmuseum en Museum Jannink, opgoan in TwentseWelle [noe MuseumFabriek].

De tekstn Zammelzucht, t tweede part van In nen anvaank en Bokverbraandn waarn schrevn vuur de joarbeuke 2006, 1999 en 2008. Slim genog wördn zee der iederbot op slot van zaakn oet loatn duur de redaktie, noar wördn zegd, op andringn vanoet t dageliks bestuur van t VDI, umdat de schriefwieze luk aans was as dee van n Kreenk vuur de Twentse Sproak. Doarvandan dat vuur dizn beundel nich de schriefwieze, mer n inhoald van Zammelzucht an mos wördn past.

In t Geheime woapn van Beckum bint stukkes oet Bellefleur anhaald en wördt verweazn noar aandere gedichtn van Theo Vossebeld. Dee stoat in Zunlech - n Heel deel gedichtn, De Oare útjouwerij, Eanske 1998. Dizn teks is schrevn noar wat op vriejdagnoamiddag 18-10-2002 beleafd is. Later den dag waarn Klaassen en Vossebeld biej t eerste trefn van n platschrieverskreenk van De Nieje Tied. Op n tweedn platschrieversoavnd (24-1-2003) was vuur t eerst n teks van Löagn en bedröagn te heurn.

De schrieversoavnde wördn hoaldn an t Sander in Eanske, biej Goaitsen van der Vliet in t hoes, woar at ok t oetgeaverskanteurken van De Oare útjouwerij is. Op dizze oavnde kwamn wieders wesselnd biej mekaar: Paul Abels, Gerrit Bellers, Gerhard van Dragt, Jan Gerard, Bert de Haan, Herman Finkers, Everhard Jans, Gerrit Lansink, Frank Löwik, Frans Nije Bijvank, Sebastiaan Roes, Bennie Sieverink, Fred van de Ven en Bennie Waanders. Platschrievnde vrouwleu waarn beteun.

n Deel van de sitöatkes in Nen dreum, Een kindelien so lovelik, Dreekönningn, Pallempoaske en Vroo genog komt oet G.J.M. Bartelink, Twents Volksleven liederen en dansen. Twents-Gelderse Uitgeverij Witkam, Eanske 1978. n Paar bint noar teks en kontekst an-epast.

Wieders wördt der in Pallempoaske doan van n beukken van Gerard (G.J.H.) Vloedbeld. n Heeln tittel lod Palmpasen in Twente. Ne gapse geschriften van Stad en Ambt. Eegn beheer, Almloo 1980.

In Maakn da’j vort komt! wördt doan van Nostra Dames, dree Hengeler vrouwleu en een oet Oldnzel, dee’t um n leefstn zoonder verstearking en a capella zingt. Ok mangs leedkes in t plat.

t Tweede kursiefken in den zölfdn teks is vortschrevn noar n stukken oet For the Time Being dat duur Wystan Hugh Auden in de oorlogsjoarn 1941-42 op papier is zett:
If, on account of the political situation,
There are quite a number of homes without roofs, and men
Lying about in the countryside neither drunk nor asleep (...)
Laterhen is dit weark met ne Neerlaandse umzetting oetgövn: W.H. Auden, For the time being. In de tussentijd. Een Kerstoratorium. Vertaling en kommentaar van Michiel van der Plas. Ambo, Baarn 1983.

Wat sprökke in Ieshealigen komt van schuurkalenders en oet almanaks. Wieders is der umdewiel wat opteeknd noa en noar kuieriej met platproaters in dizze kontrein.

In Deuster boavn Drien en Twekkel wördt doan van ‘Drien en Twekkel li-jt der tuske-in’. Dizze slietvaste wierkomweurde stoat in De ballade van de Dubbelstad oet: Ben Frey, n Aander en iej. Van de Berg, Eanske 1991.

Dit book is schrevn in de Standaard Schriefwieze ‘voor Twentse en aanverwante streektalen.

Leazers dee't meuite hebt um bepoalde weurde en zegswiezn te verstoan, könt zich roadn loatn duur t Dialexicon Twents van Goaitsen van der Vliet. Net as de meeste Tweantse platschrievers en -vertalers van noe, maakt Gerrit Klaassen biej t schrievn geregeld gebroek van dit digitale weurdnbook. t Is (net as n Schriefwiezer) vuur niks van t internet te haaln.

Gerrit Klaassen is joonk wördn in Almloo (1960) en anwasn biej Albearg. Eerder kwam van em oet biej De Oare útjouwerij: In nen anvaank - Twee verhaaln, vuurofgoan duur beeldweark van Rembrandt Harmenszoon van Rijn (Eanske, 1999). t Beukken göal as ne niejjoarstoobate van de oetgeaveriej en kwam doarmet nich in n eerstn haandel.